Trasy rowerowe
ZWIEDZAMY MAZURY
(Ryn i okolice)
1. RYN – OGRODY DZIAŁKOWE – WIEŚ CANKI – RYN (
Wyjeżdżamy z Zamku i kierujemy się w kierunku Giżycka. Dojeżdżamy do skrzyżowania z drogą na Szymonkę, skręcamy w lewo, jedziemy w prawo pozostawiając po lewej budynek Ochotniczej Straży Pożarnej, której historia sięga końca XVIII w. Wjeżdżamy na drogę szutrową prowadząca przez Rodzinne Ogrody Działkowe. Droga, którą jedziemy jest pozostałością po nasypie kolejki wąskotorowej, która kursowała na trasie Ryn – Kętrzyn i została zlikwidowana na początku lat 70-tych. Dojeżdżamy do tzw. „trzeciej plaży”. Jest to ulubione miejsce kąpieli mieszkańców Rynu. Jezioro Ołów jest zamkniętym akwenem, nad którym obowiązuje strefa ciszy. Powierzchnia jeziora wynosi
Wracamy drogą asfaltową do Rynu.
2. RYN – WIEŚ KRZYŻANY – RYN (ok.
Wyjeżdżamy z Zamku i kierujemy się drogą w górę w kierunku Olsztyna. Dojeżdżamy do ulicy Partyzantów. Po lewej mijamy kaplicę ewangelicko-augsburską [na budynku tablica z historią kościoła]. Po prawej wjazd na cmentarz i wzniesienie, na którym, w roku 1548 wybudowano pierwszą kaplicę pw. Św. Wawrzyńca. Na cmentarzu pochowany jest założyciel Muzeum Regionalnego w Rynie i kronikarz ryński Albin Nowicki, którego mottem życiowym było: „Najkonkretniej pojętą Ojczyzną umiłowany region”.
Po lewej mijamy motel, w miejscu którego w roku 1604 wybudowany został kościół z 47-metrową wieżą. Pożar w roku 1940 i zniszczenia wojenne przyśpieszyły decyzję o rozbiórce pozostałości murów kościelnych (lata 70-te). Dojeżdżamy do skrzyżowania, na którym kierujemy się w prawo w kierunku Krzyżan. Drogą prowadzącą przez pola i lasy dojeżdżamy do wsi. Wieś Krzyżany założona została przez Macieja Piankę w roku 1547 i gospodarzyło tu 33 chłopów. Przez wieś przeszła epidemia dżumy, która dziesiątkowała jej mieszkańców. Nowi osadnicy sprowadzili się tu w latach 1709-1710. W czasie wojny niemiecko-rosyjskiej w 1914 r. olbrzymi pożar niemal doszczętnie strawił wieś. Obecnie wieś przekształca się powoli w wioskę agroturystyczną.
Do Rynu wracamy tą samą drogą
3. RYN – WIEŚ KRZYŻANY – WIEŚ WEJDYKI – RYN (ok.
Wyjeżdżamy z Zamku i kierujemy się drogą w kierunku Olsztyna. Dojeżdżamy do ulicy Partyzantów. Po lewej mijamy kaplicęewangelicko-augsburską [na budynku tablica z historią kościoła]. Po prawej wjazd na cmentarz i wzniesienie, na którym, w roku 1548 wybudowano pierwszą kaplicę pw. Św. Wawrzyńca. Na cmentarzu pochowany jest założyciel Muzeum Regionalnego w Rynie i kronikarz ryński Albin Nowicki. Po lewej mijamy motel, w miejscu którego w roku 1604 wybudowany został kościół z 47-metrową wieżą. Pożar w roku 1940 i zniszczenia wojenne przyśpieszyły decyzję o rozbiórce pozostałości murów kościelnych (lata 70-te). Dojeżdżamy do skrzyżowania, na którym kierujemy się w prawo w kierunku Krzyżan. Drogą prowadzącą przez pola i lasy dojeżdżamy do wsi.
Wieś Krzyżany założona została przez Macieja Piankę w roku 1547 i gospodarzyło tu 33 chłopów. Przez wieś przeszła epidemia dżumy, która dziesiątkowała jej mieszkańców. Nowi osadnicy sprowadzili się tu w latach 1709-1710. W czasie wojny niemiecko-rosyjskiej w 1914 r. olbrzymi pożar niemal doszczętnie strawił wieś. Przejeżdżamy przez wieś i kierując się w lewo, dojeżdżamy szutrową drogą przez las do asfaltowej drogi Ryn – Mrągowo. Kierujemy się w lewo
w kierunku Rynu. Po drodze po prawej mijamy Zatokę Rominek, w której przez wojną stał młyn wodny.
4. RYN – KANAŁ GRUNWALDZKI [LELECKI] – ZIELONY LASEK – RYN (ok.
Mijamy budynek Urzędu Miasta i Gminy. Na skrzyżowaniu z ulicą Kościuszki, po prawej stronie na narożnym budynku znajduje się herb Rynu. W tym budynku przed wojną mieścił się Magistrat. Cesarz niemiecki w roku 1881 nadał prawo używania przez miasto następującego herbu:
„W srebrnym polu pod drzewem spoczywający czarny jeleń z położonymi nogami. Nad herbem korona muru o trzech blankach.”
Jedziemy prosto drogą na Mikołajki. Trasa wiedzie przez las, często spotkać tu można sarny i łosie.
Dojeżdżamy do mostu na Kanale Grunwaldzkim, zwanym tez Lelecki [od pobliskiej miejscowości Lelek]. Kanał o długości
Po prawej stronie mijamy Jezioro Tałtowisko o powierzchni
Wracamy do Rynu tą samą drogą
5. RYN – WIEŚ ŁAWKI – RYN (ok.
Wyjeżdżamy z Zamku w kierunku Giżycka. Na skrzyżowaniu kierujemy się w prawo na Szymonkę. Dojeżdżamy do rozwidlenia drogi. Po lewej widzimy hodowlę strusi. Wjeżdżamy w prawe rozwidlenie drogi w kierunku na miejscowość Ławki.
Dojeżdżamy do wsi Ławki założonej w 1499 roku przez Jakuba Litwina. W 1632 roku istniał tu dwór szlachecki. Wieś została zniszczona w 1656 r. przez Tatarów. W latach 1709-1711, podczas dżumy zmarło tu 153 mieszkańców. Dopiero po roku 1737 wieś zaczęła powracać do swego pierwotnego stanu. Po prawej stronie mijamy Jezioro Ławki o powierzchni
Po lewej stronie mijamy leżące około
na której skręcamy w prawo i kierujemy się w stronę Rynu.
W drodze powrotnej mijamy Ryńskie Pole i Ryński Dwór. Przy wjeździe do Rynu po lewej Przedsiębiorstwo „Jocz”. W miejscu tym przed wojną mieścił się tartak, na potrzeby którego spławiano drewno aż z Puszczy Piskiej.
6. RYN - WIEŚ KNIS – RYN (ok.
Wyjeżdżamy z Zamku na Plac Wolności. Dalej kierujemy się w prawo do ulicy Albina Nowickiego [historyka, kronikarza Rynu, założyciela Muzeum Regionalnego w Rynie]. Po prawej mijamy BGŻ. Jadąc dalej ulicą Nowickiego, mijając ostatnie zabudowania, skręcamy w lewo, w kierunku na Knis. Droga prowadzi przez lasy, gdzie można zatrzymać się i odpocząć.
Dojeżdżamy do wsi Knis założonej w 1484 roku przez Hansa Sixtina. W wieku XVI mieszkali tu sami Polacy. Wieś położona jest nad Jeziorem Guber. Jezioro ma powierzchnię
Do Rynu wracamy ta samą drogą.
7. RYN - WIEŚ ORŁO - WIEŚ STERŁAWKI WIELKIE – RYN (ok.
Wyjeżdżamy z Zamku na Plac Wolności. Dalej kierujemy się w prawo do ulicy Albina Nowickiego [historyka, kronikarza Rynu, założyciela Muzeum Regionalnego w Rynie]. Po prawej mijamy BGŻ. Kierujemy się prosto, drogą na Sterławki Wielkie. Po drodze mijamy miejscowość Mleczkowo, dalej Głąbowo, leżące nad południowa częścią Jeziora Orło. Na końcu wsi po lewej stronie mijamy pozostałości po XIX wiecznym dworku i parku. Dojeżdżamy do brukowanej drogi. Jedziemy nią do wsi Orło. Wieś nad jeziorem o tej samej nazwie założona została w 1437 roku. W wieku XVIII epidemia dżumy pozostawiła tylko 1/4 mieszkańców przy życiu. Obecnie wieś liczy 92 mieszkańców.
Kierując się na rozwidleniu dróg przy pierwszych zabudowaniach wsi w lewo w górę – dojedziemy do pokrzyżackiego kopca obserwacyjnego i prawdopodobnie grodziska galindzkiego sprzed 2,500 lat [nie były tu jeszcze prowadzone w pełni prace archeologiczne]. Kopiec położony jest nad Jeziorem Orło. Jezioro to ma
Wracamy z powrotem do drogi asfaltowej i kierujemy się w prawo do Sterławek Wielkich. Wieś ta jest najstarszą w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich. Została założona przez Stefana i Andrzeja Rusinów w 1387 r. W 1590 roku wybudowano tu kościół, a w 1600 szkołę. Kościół
i dwór spłonęły podczas najazdu tatarskiego w 1656 roku. Kościół odbudowano, lecz zawalił się 150 lat później. Nowy kościół powstał w 1832 roku. Istnieje do dziś i jest zabytkiem architektury. W połowie XIX wieku rektorem szkoły był znany działacz mazurski – Marcin Gizewiusz. Już w roku 1868 miejscowość miała połączenie kolejowe z Królewcem i Ełkiem. W odległości około
od wsi położone jest Jezioro Dejguny liczące
Do Rynu wracamy ta samą drogą.
8. RYN– WIEŚ STERŁAWKI WIELKIE – WIEŚ JEZIORKO – WIEŚ TROS – RYN (ok. 30 km)
Z Zamku wyjeżdżamy w kierunku miasta na Plac Wolności. Dalej kierujemy się w prawo do ulicy Albina Nowickiego [historyka, kronikarza Rynu, założyciela Muzeum Regionalnego w Rynie].
Kierujemy się prosto, drogą na Sterławki Wielkie.
Po drodze mijamy miejscowość Mleczkowo. Dalej Głąbowo - leżące nad początkiem Jeziora Orło. Na końcu wsi, po lewej stronie mijamy pozostałości po XIX wiecznym dworku i parku. Dojeżdżamy do wsi Sterławki Wielkie.
W odległości około
Skręcamy na skrzyżowaniu z drogą Giżycko – Kętrzyn. Po około
Dojeżdżamy do wsi Jeziorko założonej przez Jana Stroidle z Orła w 1552 roku, przy nieistniejącym już dziś Jeziorze Brzózka. Jadąc dalej przez wieś w kierunku miejscowości Tros, zatrzymujemy się przed ostatnimi zabudowaniami. Ścieżką w górę w lewo po około 1km dojedziemy [częściowo prowadząc rower] do grodziska galindzkiego. Najstarsze wykopaliska archeologiczne z tego stanowiska pochodzą z epoki neolitu i epoki kamiennej. Pierwsze prace prowadzono tu w latach 50-tych. Od trzech lat zostały wznowione i pozyskiwane są kolejne eksponaty. Na zachód od wsi jeziorko znajduje się tzw. „Wieżowa Góra” – najwyższe wzniesienie w okolicy liczące 198m wysokości. Wracamy do drogi. Kierujemy się dalej droga szutrową do wsi Tros. Wieś Tros założona została w 1564 roku. We wsi dojeżdżamy do drogi asfaltowej i kierujemy się w prawo do Rynu.
Jadąc do Rynu mijamy wieś Bachorza i Canki.
Dojeżdżamy do Rynu od strony ulicy Mikołaja Kopernika. Po prawej mijamy wjazd na Rodzinne Ogrody Działkowe i Stację Paliw.
9. RYN– WIEŚ STARA RUDÓWKA –KANAŁ SZYMOŃSKI – WIEŚ SZYMONKA – RYN (ok.
Wyjeżdżamy z Zamku w kierunku Giżycka. Na skrzyżowaniu kierujemy się w prawo na Szymonkę. Dojeżdżamy do rozwidlenia dróg, na którym kierujemy się w lewo. Mijamy wybiegi przy hodowli strusi. Jedziemy dalej w kierunku na Szymonkę.
Dojeżdżamy do wsi Stara Rudówka, azylu braci polskich – arian. To tu, w okolicy Rudówki i Łagodnego, w roku 1663 wybitny polski poeta Zbigniew Morsztyn otrzymał w dzierżawę 336 włók ziemi. W roku 1684 odbył się w Rudówce synod braci polskich. Do XVIII wieku mieszkało tu jeszcze około 20 arian. Niektóre źródła podają, że miał tu być pochowany Zbigniew Morsztyn, co jest prawdopodobne, ponieważ nie zbadano jeszcze wszystkich miejsc pochówków arian w okolicy wsi. Prawdopodobnie nazwa miejscowości pochodzi od licznych miejsc wydobywania tym rejonie rudy darniowej wypalanej w dymarkach.
Mijamy wieś i dojeżdżamy do mostu na Kanale Szymońskim. Kanał o długości 2360m łączy jeziora Jagodne i Szymon. Leżące po prawej stronie Jezioro Szymon ma powierzchnię
Do Rynu wracamy ta samą drogą mijając po lewej kompleks torfowisk. Na tym terenie od kilku lat prowadzone są odkrywki archeologiczne z licznymi znaleziskami z czasów galindzkich. Z łąk wydoby-wano torf w kształcie kostek, który był suszony i przeznaczany na opał lub służył jako izolacja do przechowywania brył lodu.
Do Rynu wracamy tą samą drogą.
10. RYN – WIEŚ RYBICAL – WIEŚ MRÓWKI – WIEŚ SKORUPKI – KANAŁTAŁCKI – RYN (ok.
Na skrzyżowaniu z ulicą Kościuszki, po prawej stronie na narożnym budynku umieszczony jest herb Rynu. W budynku tym przed wojna mieścił się Magistrat. Cesarz niemiecki w roku 1881 nadał prawo używania przez miasto następującego herbu:
„W srebrnym polu pod drzewem spoczywający czarny jeleń z położonymi nogami. Nad herbem korona muru o trzech blankach.”
Dochodzimy do rozwidlenia drogi, na którym skręcamy w prawo w kierunku wsi Rybical. Dochodzimy do miejsca biwakowego nad brzegiem jeziora z dekoracją w stylu starej zagrody wiejskiej. W tym miejscu pod wodą znajdują się resztki nawodnej osady galindzkiej sprzed 2.500 lat. Osada ta nie została nigdy zasiedlona. Dochodzimy do wsi Rybical, która z typowo rolniczej staje się mazurską wsią turystyczną. Wieś położona jest nad Jeziorem Ryńskim. Założona
w roku 1435. Stąd mamy widok na wyspy : „Miłości” (porośnięta drzewami) i „Gołą Zośkę”, która jest miejscem lęgowym rybitwy. Po drugiej stronie jeziora widzimy zatokę Rominek, na której przed wojną stał młyn. Z brzegów jeziora od wsi Rybical podziwiać można Ryn i brzegi Jeziora Ryńskiego, połączonego ze Szlakiem Wielkich Jezior Mazurskich. Jezioro Ryńskie łączy się bezpośrednio z Jeziorem Tałty i stanowi z nim całość. Powierzchnia łączna jezior to
Jedziemy dalej polna drogą. Dojeżdżamy do miejscowości Mrówki, wsi założonej w 1431 roku. Ze względu na okoliczne lasy i bliskość jeziora – bardzo chętnie odwiedzanej przez turystów.
Kierując się dalej drogą nad brzegiem jeziora – w lewo, dojeżdżamy do wsi Skorupki, leżącej już nad brzegiem Jeziora Tałty. Miejscowość założona przez Macieja z Rybicala w roku 1494. W bliskiej okolicy wsi znajduje się cmentarzysko z początków naszej ery. Ze względu na swe atrakcyjne położenie miejscowość chętnie odwiedzana przez turystów i żeglarzy.
Nadal, mając brzeg jeziora po prawej, mijamy miejscowość Skorupki i dojeżdżamy do mostu na Kanale Tałckim. Kanał o długości
Leżące po lewej stronie Jezioro Tałtowisko o powierzchni
Jezioro Tałty – leżące po prawej stronie Kanału – stanowi południową część Jeziora Ryńskiego.
Droga przez most prowadzi do miejscowości Tałty i dalej do Mikołajek.
Wracamy do Rynu szutrową drogą w lewo, pozostawiając za plecami most. Jedziemy, mając po prawej brzeg jeziora. Mijamy ośrodek wypoczynkowy i miejsca biwakowe. Dojeżdżamy do asfaltowej drogi Ryn – Mikołajki przy skrzyżowaniu z drogą do Ławek.
Kierujemy się w lewo do Rynu.
11. RYN - ZATOKA ROMINEK– WEJDYKI - RYN (ok.
Dojeżdżamy do ulicy Partyzantów. Po lewej mijamy kaplicę ewangelicko-augsburską [na budynku tablica z historią kościoła]. Po prawej wjazd na cmentarz i wzniesienie, na którym, w roku 1548 wybudowano pierwszą kaplicę pw. Św. Wawrzyńca. Na cmentarzu pochowany jest założyciel Muzeum Regionalnego w Rynie i kronikarz ryński Albin Nowicki. Po lewej mijamy motel, w miejscu którego w roku 1604 wybudowany został kościół z 47-metrową wieżą. Pożar w roku 1940 i zniszczenia wojenne przyśpieszyły decyzję o rozbiórce pozostałości murów kościelnych.
Jedziemy dalej prosto drogą do Mrągowa.
Dojeżdżamy do zatoki Jeziora Ryńskiego, zwanej Rominek. Przed wojną funkcjonował tu młyn wodny napędzany wodami zatoki. Ciche miejsce chętnie odwiedzane przez żeglarzy.
Po krótkim postoju kierujemy się drogą w górę. Na zakręcie drogi w prawo, wjeżdżamy w lewo w drogę szutrową prowadząca przez las. Po około
2 km po lewej stronie mijamy pole biwakowe, z którego mamy miejsce widokowe na Jezioro Ryńskie i wyspy : „Miłości” i „Gołą Zośkę”, która jest miejscem lęgowym rybitwy. Po przeciwnej stronie drogi znajdują się resztki starego cmentarza. Jedziemy dalej do wsi Wejdyki, założonej w 1415 roku przez Marcina Jaśka, Marka Polaka i Marcina Resa. W wieku XVI mieszkała tu wyłącznie ludność polska, wcześniej pruska lub litewska. W wieku XVII był tu majątek ziemski szlacheckiej rodziny Gardyńskich. Przy wjeździe do miejscowości mijamy kamienny obelisk pochodzący z czasów napoleońskich. Do Rynu wracamy ta samą drogą.
12. RYN – BRZEG JEZIORA OŁÓW – WIEŚ GŁĄBOWO – RYN (ok.
Wyjeżdżamy z zamku i kierujemy się w prawo ulicą Wallenroda. Na skrzyżowaniu skręcamy w lewo w ulicę Mikołaja Kopernika. Na wprost mijamy Bank Spółdzielczy, dalej po lewej Komisariat Policji. Dojeżdżając do skrzyżowania z droga na Szymonkę, skręcamy w lewo, w szutrową drogę. Mijając po lewej budynek Ochotniczej Straży Pożarnej w Rynie [której historia sięga końca XVIII wieku] – wjeżdżamy w drogę wiodącą przez ogrody działkowe. Droga ta to pozostałość po nasypie kolejki wąskotorowej, która kursowała na trasie Ryn – Kętrzyn (zlikwidowana w początkach lat 70-tych). Dojeżdżamy do miejsca popularnie zwanego „trzecią plażą”, chętnie odwiedzanego latem przez mieszkańców Rynu. Po prawej, w głębi lasu znajduje się miejsce zwane „strzelnicą” – przed wojną służące miejscowemu Kołu Strzeleckiemu.
Jedziemy dalej, mając po lewej stronie brzeg Jeziora Ołów. Jezioro ma
Po drodze mijamy miejscowość Mleczkowo.
